Üniversitemiz, yaşanan pandemi sürecinde tüm üniversiteler gibi uzaktan eğitim sistemine geçmiştir ve güçlü bir uzaktan eğitim altyapısıyla bu döneme kısa sürede uyum sağlamıştır. Öğrenciler için çeşitli tedbirler alarak sorunların ortadan kaldırılmasına çalışılmıştır. Bu süreçte engelli olmayan öğrenciler hızlı bir şekilde sürece uyum sağlamaya çalışırken engelli öğrenciler bazı sorunlarla karşılaşmıştır. Engelli öğrenciler, sadece eğitim sürecinde değil toplumsal anlamda da çeşitli sorunlarla karşılaşmışlardır. Üniversitemiz pandemi döneminde de engelli öğrencilerin uzaktan eğitim sürecinde yaşadığı sorunlara yönelik çalışmalar yaparak çözüm üretmiştir.
Engelli Öğrenci Birimi koordinesinde üniversitemizin farklı birimleri işbirliği yaparak konuya ilişkin tedbirler geliştirmiştir. Bu süreçte alınan tedbirler şunlardır:
1) Engelli Öğrenci Birimi, engelli öğrencilerin uzaktan eğitim süreci ile ilgili Öğrenci İşleri Daire Başkanlığı, UZEM ve Sosyal Hizmetler Şube Müdürlüğü ile toplantılar yapmıştır.
2) Engelli öğrencilerin, Engelli Öğrenci Birimi ile iletişim kurmalarını kolaylaştırmak amacıyla engelli öğrencilerin yer aldığı 50 kişilik whatsapp grubunda uzaktan eğitim sürecine ilişkin bilgilendirmeler yapılmış ve yaşadıkları sorunları bu kanaldan iletmeleri istenmiştir. Bu kanal aracılığıyla 15 engelli öğrenci geri bildirimde bulunmuştur ve ilettikleri sorunlar kısa sürede çözüme kavuşturulmuştur.
3) UZEM tarafından gerçekleştirilen ortak ders sınavları 8 görme engelli öğrenci için Google Meet ve Zoom aracılığıyla senkron bir şekilde gerçekleştirilmiş ve diğer engel grupları ile ilgili ek sınav süresi gibi düzenlemeler sağlanmıştır.
4) Görme engelli öğrenciler açısından pdf formatındaki metinler doc formatına dönüştürülerek video ders bağlantılarına erişimleri sağlanmıştır.
5) Engelli öğrenci Birimi ihtiyaç halinde telefonla iletişim kurarak engelli öğrencilere yönelik sınav uyarlamaları ile dersler hakkında öğrenciler ve akademik danışmanlar ile görüşmüştür.
6) Eğitimde Görme Engelliler Derneği’nin gerçekleştirdiği “Uzaktan Eğitim Sürecinde Engelli Öğrenciler” başlıklı çevrimiçi toplantıya hem Engelli Öğrenci Birimi hem de engelli öğrencilerimiz katılım sağlayarak ilgili rapora katkı sunmuşlardır.
Bu doğrultuda Birimimiz, uzaktan eğitim sürecine ilişkin gelecekte yaşanabilecek olası problemlere ilişkin aşağıdaki önerileri sunmaktadır:
1) Üniversitemiz UZEM web sitesi ve canlı ders alt yapısının erişilebilirliğinin denetlenmesi.
2) Dudak okuma yoluyla canlı dersleri takip eden işitme engelli öğrenciler, platformlardaki görüntü kalitesi düşüklükleri nedeniyle dersleri verimli takip edememektedir.
3) Sıkça tercih edilen canlı ders uygulamalarının çoğunda (örneğin Zoom) , görme engelli öğrenciler ders anında öğretim elemanının yansıttığı sunuyu ekran okuyucusu ile okuyamamaktadır. Ekran paylaşımı yöntemiyle yapılan tüm uzak ekran paylaşımları görme engelli öğrenciler için erişilebilir değildir.
4) Uzaktan eğitimi gerçekleştirme noktasında kullanılacak platformların tercihinin öğretim elemanlarının inisiyatifine bırakılması, erişilebilirlik problemlerinin çeşitlenmesine yol açmaktadır.
5) İşitme engelli öğrenciler, ders materyali olarak sağlanan videolarda alt yazı bulunmadığı taktirde, video içeriğini anlayamamaktadırlar. Bununla beraber, paylaşılan yazılı ders materyallerinin dili ağır olduğunda, materyal anlaşılmaz hale gelmektedir. Bu sorunların çözümü için videoların alt yazılı biçimde yüklenmesi, yazılı materyallerin dilinin sadeleştirilmesi gerekmektedir.
6) Resim PDF veya jpg olarak yüklenen ders materyalleri, ek süreçlere tabi tutularak (optik karakter tanıma) erişilebilir hale getirilmektedir. Görme engelli öğrencilerin ekstra işlemler yapmamaları amacıyla materyallerin Word veya içinde arama yapılabilir (searchable) PDF formatlarında yüklenmesi gerekmektedir.
7) Ödev hazırlama yönergeleri görme engelli öğrenciler dikkate alınarak hazırlanmalıdır. Örneğin; taralı alan, kırmızı bölge ifadelerini kullanmak yerine, cümle ve kelime referansları verilerek ifadeler oluşturulmalıdır.
8) Sunumlarda ve dokümanlarda az gören öğrenciler için büyük punto ve kontrast renk kullanılması gerekmektedir.
9) Sunum ve dokümanlarda bulunan her türlü görsel içeriğin yazılı olarak betimlenmesi sağlanmalıdır.
10) Pandemi sürecinden önce okuyucu ve işaretleyici ile sınava girmeye ihtiyaç duyan görme engelli öğrenciler, bu süreçte bilgisayar üzerinden sınavlarını almakta güçlük yaşamaktadır. Dolayısıyla bu öğrencilerin okuyucu-işaretleyici talepleri değerlendirilmeli ve sınav esnasında çevrimiçi çözümler sağlanmalıdır. Örneğin; öğrenciye okuyucu tahsis edilerek sınavın kayıt altına alınması bir çözüm olabilir. Sınavlarını okuyucu ile alan görme engelli öğrencilerin sınavlarının geçerli sayılması için her türlü değişiklik ve düzenlemenin üniversiteler tarafınca yapılması ve uyarlanması gerekmektedir.
11) Sistem üzerinden yapılan online sınavlarda engelli öğrencilere sağlanması gereken ek sürenin, sistem tarafından esnetilebilir olması gerekir. Buna uygun olmayan sistemlerle ilgili üniversitelerin bilgi-işlem birimleri gerekli inisiyatifi almalıdır.